Όλοι γνωρίζουμε την περιπέτεια της Ντόροθυ και του μικρού της σκύλου Τότο που περιγράφεται από τον συγγραφέα Φρανκ Βαούμ στο βιβλίο του «Ο μάγος του Οζ». Η Ντόροθυ μετά από έναν ανεμοστρόβιλο βρίσκεται χαμένη σε ένα μαγικό τόπο και αναζητά τρόπο να επιστρέψει στο σπίτι της.
Σε αυτή της την αναζήτηση συντροφεύουν τη Ντόροθυ τρεις καλοί φίλοι: το δειλό λιοντάρι, το άμυαλο σκιάχτρο και ο άκαρδος τενεκεδένιος ξυλοκόπος. Η αναζήτηση τους οδηγεί στο μάγο του Οζ, ο οποίος θα δώσει λύση στα προβλήματά τους.
Στο διήγημα, αυτό που χαρακτηρίζει τη Ντόροθυ είναι η αφοσίωση σε μια σαφή και συγκεκριμένη αποστολή, την επιστροφή στο σπίτι της. Το δειλό λιοντάρι ζητά από το μάγο να του δώσει κουράγιο, θάρρος, να το κάνει να πιστέψει στον εαυτό του και θέλει να αποκτήσει το κύρος που έχει ένα βασιλιάς. Το άμυαλο σκιάχτρο, με σώμα εξ ολοκλήρου φτιαγμένο από άχυρα, αναζητά ένα δυνατό μυαλό και ο τενεκεδένιος ξυλοκόπος, φτιαγμένος εξ’ολοκλήρου από κρύο μέταλλο, ζητά να αποκτήσει ευαισθησία και συναισθήματα, ζητά να αποκτήσει τη ζεστασιά μιας καρδιάς.
Ένα από τα μαθήματα που αποκομίζουν η Ντόροθυ και οι φίλοι της είναι ότι αυτό που ζητούν δεν μπορεί να τους το προσφέρει κανείς, ούτε ο ίδιος μάγος του Οζ. Μέσα από την περιπέτειά τους θα ανακαλύψει ο καθένας τους αυτό που αναζητά και τελικά οι τρεις φίλοι θα βοηθήσουν τη Ντόροθυ να βρει τον δρόμο της για το σπίτι.
- Η Ντόροθυ και οι τρεις φίλοι της συμβολίζουν όλα τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει ένας καλός ηγέτης όταν θέλει να φέρει σε πέρας μια ξεκάθαρη αποστολή: μυαλό, καρδιά και χαρακτήρα.
Δυο χιλιάδες χρόνια νωρίτερα ο Αριστοτέλης στο Β’ βιβλίο της Ρητορικής αναφέρει για τα χαρακτηριστικά ενός καλού ρήτορα:
«τού μεν ούν αυτούς είναι πιστούς τούς λέγοντας τρία εστί τα αίτια. Τοσαύτα γαρ εστί δι’ ά πιστεύομεν έξω των αποδείξεων, έστι δε ταύτα φρόνησις και αρετή και εύνοια. Διαψεύδονται γαρ περί ων λέγουσιν ή συμβουλεύουσιν ή δι’ άπαντα ταύτα ή δια τούτων τι»
Σε νεοελληνικά (μετάφραση Δημήτρης Λυπουρλής /εκδ. Ζήτρος):
«Τρία είναι τα πράγματα που κάνουν πειστικούς τους ρήτορες – τόσα, άλλωστε, είναι αυτά, που πέρα από τις αποδείξεις, μας κάνουν να τους χαρίζουμε την εμπιστοσύνη μας. Αυτά είναι: η φρόνηση, αρετή και η καλή διάθεση: αν οι ρήτορες πέφτουν έξω και δεν πετυχαίνουν την αλήθεια σ’ αυτά που λένε ή συμβουλεύουν, είναι γιατί τους λείπουν είτε όλα αυτά ή ένα από αυτά»
Με άλλα λόγια, ο Αριστοτέλης μας λέει ότι ένας ρήτορας για να μπορέσει να πετύχει στην αποστολή του χρειάζεται εκτός από τις αποδείξεις, λογική (τον ορθό λόγο), φρόνηση, πρακτική σοφίακαι αρετή, δηλαδή ισχυρό χαρακτήρα, ήθος και τέλος,να μπορεί να διαχειριστεί τις διαθέσεις του ακροατηρίου δηλαδή το πάθος.
Συνεχίζοντας λίγο πιο κάτω αναφέρει:
«έστι δε πάθη δι’ όσα μεταβάλλοντες διαφέρουσι προς τας κρίσεις οις έπεται λύπη και ηδονή οίον οργή έλεος φόβος και όσα άλλα τοιαύτα και τα τούτοις ενάντια»
Σε νεοελληνικά (μετάφραση Δημήτρης Λυπουρλής /εκδ. Ζήτρος):
«Πάθη είναι όλα αυτά που, προκαλώντας μεταβολές στη γενικότερη κατάσταση των ανθρώπων, τους κάνουν να παρουσιάζουν διαφορές στις κρίσεις τους, συνοδεύονται από δυσαρέσκεια ή ευχαρίστηση. Πάθη είναι π.χ. η οργή , ο οίκτος, ο φόβος και όλα τα παρόμοια καθώς και τα αντίθετά τους»
- Αυτό που διακρίνει λοιπόν ένα ρήτορα για την πειστικότητά του, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, είναι ολόγος του, το ήθος του και το πάθος του.
Εδώ ακριβώς συναντώνται ο Αριστοτέλης με την περιπέτεια της Ντόροθυ. Ο λόγος αντιστοιχεί στη λογική στο μυαλό που έλειπε από το άμυαλο σκιάχτρο. Το πάθος αντιστοιχεί στο συναίσθημαπου έλειπε από το τενεκεδένιο ξυλοκόπο. Και τέλος, το ήθος είναι η δύναμη του χαρακτήρα που έλειπε από το δειλό λιοντάρι.
Κάθε ηγέτης όταν στέκεται μπροστά στην ομάδα του και θέλει να εμπνεύσει και να οδηγήσει την ομάδα του στην επίτευξη της αποστολής χρειάζεται να έχει τους τρεις φίλους μέσα του:
- το ήθος, τον χαρακτήρα του γενναίου λιονταριού,
- το πάθος, την καρδιά του τενεκεδένιου ξυλοκόπου και
- το λόγο, το μυαλό του σκιάχτρου.
