Μάθηση διαδοχικής βιωματικής δράσης
Experience Based Training
Τι είναι η Mάθηση Διαδοχικής Βιωματικής Δράσης (ΜΔΒΔ) ;
Η μάθηση μέσω της διαδοχικής βιωματικής δράσης, είναι μία προσέγγιση στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και στην εδραίωση της αλλαγής, στα πλαίσια ενός οργανισμού. Μία προσέγγιση που έχει επίκεντρο τον εκπαιδευόμενο – άνθρωπο. Σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς τρόπους, όπου ο εκπαιδευτής – ειδικός παρουσιάζει πληροφορίες και γνώσεις, ο εμψυχωτής που χρησιμοποιεί αυτήν τη μέθοδο, θα δημιουργήσει καταστάσεις που θα κληθούν οι συμμετέχοντες να ανακαλύψουν τις δικές τους απαντήσεις σε επιχειρησιακά θέματα που ζητούν λύσεις. Η πληροφόρηση που παρέχεται από τον εμψυχωτή προτρέπει τους συμμετέχοντες να δράσουν βασισμένοι στις αποφάσεις τους, οι οποίες μπορεί να είναι αποτέλεσμα προσωπικής ή ομαδικής διαδικασίας επίλυσης προβλημάτων.
Ίσως το πιο σημαντικό σημείο στον ορισμό της βιωματικής μάθησης, είναι ότι οι δράσεις του εκπαιδευόμενου, ακολουθούνται από μία στοχαστική διαδικασία όπως η συζήτηση αποφώνησης, σε δυάδες ή ομαδικά κλπ. Απόψεις που πηγάζουν, και εκφράζονται, από τις εμπειρίες που πέρασαν συσχετίζονται με τις δικές τους εργασιακές καταστάσεις. Η μεθοδολογία επιτυγχάνει, κάθε ικανότητα που αναπτύσσεται κατά την βιωματική φάση, να μπορεί να εφαρμοστεί κατόπιν στο εργασιακό περιβάλλον.
Η μέθοδος είναι:
Η με συγκεκριμένο σκοπό δημιουργία ευκαιριών ενεργητικής μάθησης για την ενίσχυση των οργανωτικών αλλαγών, μέσα από την προσωπική μάθηση.
- Ενεργητικές (αντί παθητικές) ευκαιρίες μάθησης είναι εκείνες που εμπλέκουν το μυαλό το σώμα και την ψυχή του εκπαιδευόμενου, στην ανακάλυψη και θέτουν σε λειτουργία οτιδήποτε είναι νοητικό, συναισθηματικό, κοινωνικό, φυσικό και πνευματικό.
- Οργανωτική αλλαγή είναι μία μετατόπιση( αναπροσανατολισμός) που συμβαίνει στις διαδικασίες του οργανισμού. Η αλλαγή μπορεί να είναι διαρκείας και σημαντική μόνο όταν ο οργανισμός υποστηρίζει με κίνητρα ότι οι συμμετέχοντες έμαθαν.
- Προσωπική Μάθηση είναι μία μετατόπιση στον τρόπο που άνθρωποι αισθάνονται (αισθήματα), σκέφτονται (συνειδητοποίηση), και / ή συμπεριφέρονται (πράξεις) . Ένα πρόγραμμα βιωματικής δράσης μπορεί να είναι ο καταλύτης για περισσότερες από μία από αυτές τις διαστάσεις, την ίδια στιγμή.
Ποιά τα οφέλη από την χρήση βιωματικών δράσεων για την μάθηση;
Η βιωματική μάθηση μπορεί να διεγείρει και να τονώσει την μάθηση και την αλλαγή στο άτομο, στην ομάδα και στα οργανωτικά επίπεδα. Η διεθνής έρευνα έχει δείξει ότι: κατά τη διάρκεια προγραμμάτων βιωματικής μάθησης, θέματα όπως “Ηγεσία και προσωπικότητα”, “Μοντέλα λήψης αποφάσεων” και “Μέθοδοι επίλυσης προβλημάτων” , “Διαχείριση των συγκρούσεων”, “Δημιουργικότητα”, “Ανάληψη ρίσκου και πρωτοβουλία”, “Αλληλοκαθοδήγηση”, έρχονται να παίξουν τον ρόλο τους και να γίνουν πιθανά θέματα συζήτησης.
Αυτή η εκπαιδευτική μεθοδολογία είναι το κατάλληλο όχημα για να χειριστούμε ζητήματα που σχετίζονται με την πορεία επίτευξης στόχων και την αποτελεσματικότητα της ομάδας : “Ανάπτυξη αυτογνωσίας”, “Ανάληψη ρίσκου”, “Υποστήριξη επικοινωνίας”, “Να δίνεις και να παίρνεις αναπληροφόρηση”, “Επίλυση προβλημάτων”, “Εύρεση και χρήση πόρων”, “Διαχείριση συγκρούσεων” και “Δημιουργία ομαδικού πνεύματος”.
Εάν οι δράσεις σχεδιαστούν κατάλληλα οι παρεμβάσεις μπορούν να αφορούν όχι μόνο γενικά θέματα ομάδων αλλά και ειδικά προβλήματα, όπως ιδιαίτερα προβλήματα που αφορούν διαδικασίες και συστήματα της επιχείρησης.
Για να έχουμε μία σαφή εικόνα πώς ο σχεδιασμός ενός τέτοιου προγράμματος μπορεί να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα χρησιμοποιούμε το μοντέλο των τριών επιπέδων παρέμβασης που μπορούμε να έχουμε: το επίπεδο της συνειδητοποίησης, το επίπεδο της λειτουργικής κατανόησης, και το επίπεδο της οργανωτικής εφαρμογής.
1) Συνειδητοποίηση :
Στο επίπεδο αυτό επιζητείται η βασική κατανόηση και αντίληψη θεμάτων που άπτονται της ομάδας. Μετά τη βιωματική δράση εξετάζονται θέματα όπως “ηγεσία”, “επικοινωνία”, “εμπιστοσύνη”. Σε αυτό το επίπεδο ενδιαφερόμαστε περισσότερο για τη δημιουργία ενός κοινού επιπέδου αντίληψης και κατανόησης των παραγόντων που διαμορφώνουν τη δυναμική της μελών της ομάδας, παρά για αλλαγές στην συμπεριφορά ατόμων και ομάδων. Αυτά τα προγράμματα μπορούν να υλοποιηθούν με ελάχιστη ανάλυση αναγκών, και συχνά διαρκούν 1 μέρα ή λιγότερο. Επειδή αυτά τα προγράμματα είναι περισσότερο εκπαιδευτικά παρά επικεντρώνονται στην ανάπτυξη γενικά, το αποτέλεσμα δε θα δημιουργήσει σημαντικά ή μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Τέλος ο εμψυχωτής δε χρειάζεται να έχει βαθιές γνώσεις και κατανόηση της δυναμικής της οργάνωσης του οργανισμού, ούτε να είναι ειδικός στα θέματα της οργανωσιακής συμπεριφοράς.
2) Λειτουργική Κατανόηση :
Στο επίπεδο αυτό αναζητείται η αλλαγή συμπεριφορών και νοοτροπιών, σε ατομικό επίπεδο, εξετάζοντας θέματα ειδικά για τη συγκεκριμένη ομάδα και βοηθώντας τους εκπαιδευόμενους, να σχηματίσουν σχέδια δράσης για να εφαρμόσουν τις νέες συμπεριφορές. Αυτά τα προγράμματα προσπαθούν να μεταφέρουν τη μάθηση καθενός εκπαιδευόμενου στο εργασιακό περιβάλλον. Αυτή η αλλαγή σε ατομικό επίπεδο είναι που φέρνει την αλλαγή σε επίπεδο ομάδας. Ένα τέτοιο πρόγραμμα πραγματοποιείται συνήθως σε μία σύναξη πολλών ημερών (τουλάχιστον δύο), και ολοκληρώνεται με μια συνάντηση Follow-up. Επειδή αυτά τα προγράμματα επικεντρώνονται περισσότερο στην προσωπική ανάπτυξη παρά στην εκπαίδευση, οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να έχουν βασική κατανόηση των παραγόντων της δυναμικής των ομάδων. Τέλος ο εμψυχωτής χρειάζεται μια κατανόηση των διαπροσωπικών δυναμικών που παίζουν ρόλο μέσα στην ομάδα, που αποκτάται από μία εις βάθος ανάλυση αναγκών.
3) Οργανωτική Εφαρμογή :
Στο τρίτο επίπεδο ο σχεδιασμός των δράσεων αποβλέπει στο να διευκολύνει οργανωτικές αλλαγές, εξετάζοντας συγκεκριμένα επιχειρησιακά θέματα ή τους μακροπρόθεσμους επιχειρησιακούς στόχους. Αυτά τα προγράμματα πρέπει να έχουν σαν αποτέλεσμα συμπαγή και σημαντικά πλάνα δράσης για την ομάδα, τα οποία προσθέτουν αξία στον οργανισμό. Είναι αυτή η αλλαγή σε επίπεδο ομάδας που μεταβάλλει το επιχειρησιακό περιβάλλον. Ένα τέτοιο πρόγραμμα τυπικά απαιτεί πολλαπλές συνάξεις για μία περίοδο και μπορεί να συνδυαστεί με άλλες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις. Επειδή αυτά τα προγράμματα είναι μεγάλης έντασης στην ανάπτυξη, γενικά προϋποθέτουν ότι οι συμμετέχοντες έχουν κατανόηση των λειτουργιών της δυναμικής των διαφόρων ομάδων μέσα σε όλο τον οργανισμό. Τέλος ο εμψυχωτής χρειάζεται να έχει βαθιά κατανόηση των συνθηκών του επιχειρησιακού περιβάλλοντος και των δυναμικών των οργανωτικών μονάδων, οι οποίες, επειδή συνεχώς μεταβάλλονται, χρειάζονται μία συνεχή επαναξιολόγηση.
Ποιές είναι οι διαφορές από τα άλλα είδη εκπαιδευτικών διαδικασιών ;
Οι εκπαιδευτικές προσεγγίσεις στον εργασιακό χώρο κατατάσσονται ανάλογα με τον σκοπό τους σε τρεις κατηγορίες:
1) Η κατάρτιση:
Η κατάρτιση αφορά τη μάθηση συγκεκριμένων ικανοτήτων, για να εκτελούνται καλύτερα παραγωγικές δραστηριότητες. Η κατάρτιση αφορά συγκεκριμένη μεταφορά των ικανοτήτων που διδάχθηκαν. Οι ικανότητες μαθαίνονται σε ένα περιβάλλον και οι μαθητές καλούνται να τις εφαρμόσουν σε ένα παρόμοιο περιβάλλον. Η μεταφορά των ικανοτήτων στο εργασιακό περιβάλλον έχει μεγάλο βαθμό επιτυχίας γιατί «οι ίδιες ικανότητες σε παρόμοια περιβάλλοντα» σημαίνει ότι υπάρχει ένα μικρό χάσμα που είναι εύκολο να το διαβείς.
2) Η εκπαίδευση:
Η εκπαίδευση αφορά την μάθηση γενικών ικανοτήτων για να εκτελέσουμε επιχειρησιακές διαδικασίες. Η εκπαίδευση αφορά αόριστη μεταφορά των ικανοτήτων που διδάχθηκαν. Οι ικανότητες μαθαίνονται σε ένα περιβάλλον και οι μαθητές καλούνται να τις εφαρμόσουν με τον ίδιο τρόπο σε ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον. Η μεταφορά των ικανοτήτων στο εργασιακό περιβάλλον έχει μικρό βαθμό επιτυχίας γιατί “οι ίδιες ικανότητες σε διαφορετικά περιβάλλοντα” σημαίνει ότι υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα που είναι δύσκολο να το διαβείς.
3) Η βιωματική μάθηση:
Η βιωματική μάθηση ακολουθεί έναν άλλο δρόμο. Χρησιμοποιεί την αλληγορία (παραλληλισμοί, αναλογία) σαν ένα τρίτο τρόπο μεταφοράς των αναπτυχθέντων ικανοτήτων. Η μεταφορά των ικανοτήτων μέσα από την αλληγορία είναι ένας τρόπος να στενέψεις το χάσμα μεταξύ του προφανώς διαφορετικού περιβάλλοντος όπου λαμβάνει χώρα η μάθηση και του εργασιακού περιβάλλοντος. Μία αλληγορία είναι μία ιδέα, ένα αντικείμενο, μία σύμβαση που χρησιμοποιείται στην θέση άλλων ιδεών, αντικειμένων, συμβάσεων έτσι ώστε να υπογραμμιστούν συγκρίσιμες ομοιότητες και αναλογίες μεταξύ των δύο. Βρίσκοντας αυτές τις ομοιότητες και αναλογίες οι συμμετέχοντες μπορούν να πλησιάσουν το χάσμα μεταξύ των διαφορετικών περιβαλλόντων.
Ποιός είναι ο σκοπός της βιωματικής μάθησης;
Η μάθηση δεν είναι τίποτα άλλο από αλλαγή στο τρόπο που οι άνθρωποι αισθάνονται, σκέφτονται, συμπεριφέρονται. Τέσσερα διαφορετικά είδη προγραμμάτων ΜΔΒΔ υπάρχουν ανάλογα με την επικέντρωση τους στην αλλαγή συναισθημάτων, σκέψεων, ή συμπεριφοράς για προσωπική ανάπτυξη : Ψυχαγωγικά, Μορφωτικά, Προσωπικής Ανάπτυξης και Θεραπευτικά.
- Ψυχαγωγικός:
Προγράμματα σχεδιασμένα να αλλάξουν τα συναισθήματα των ανθρώπων, είναι ψυχαγωγικά. Αυτά τα προγράμματα διασκεδάζουν, ενεργοποιούν, ηρεμούν, επαναδημιουργούν, κοινωνικοποιούν, και αναπτύσσουν νέες τεχνικές ικανότητες. Όταν μία εταιρία χρησιμοποιεί δραστηριότητες ενεργητικής ομαδικής επίλυσης προβλημάτων κατά την διάρκεια ενός συνεδρίου, για να κάνει τους σύνεδρους να νοιώσουν ευτυχείς και τους φέρνει σε κοντινή επαφή εφαρμόζει ένα ψυχαγωγικό πρόγραμμα. - Μορφωτικός:
Προγράμματα που βελτιώνουν τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων είναι Μορφωτικά. Αυτά τα προγράμματα έχουν σκοπό να δημιουργήσουν συνείδηση των αναγκών, να προσθέσουν νέα γνώση νέων θεμάτων, και να κατανοήσουν νέους τρόπους για να ειδωθούν παλιά ή οικεία θέματα . Όταν η ίδια εταιρία χρησιμοποιεί παρόμοιες δραστηριότητες για να δείξει την αξία της ομαδικής εργασίας και να εισαγάγει νέες στρατηγικές ομαδικής συνεργασίας, το πρόγραμμα είναι μορφωτικό. - Προσωπική Ανάπτυξη:
Προγράμματα που αυξάνουν την λειτουργική συμπεριφορά των ανθρώπων είναι “Προσωπικής Ανάπτυξης”. Αυτά τα προγράμματα είναι σχεδιασμένα για να βελτιώσουν ενέργειες και πράξεις που θεωρούνται ήδη θετικές και σωστές. Εφόσον το όφελος της ομαδικής εργασίας είναι γνωστό , η εταιρία μπορεί να χρησιμοποιήσει τις ίδιες δραστηριότητες για να χτίσει πραγματικά νέες ομάδες με ένα πρόγραμμα προσωπικής ανάπτυξης. - Θεραπευτικός:
Προγράμματα που μειώνουν την αντιπαραγωγική συμπεριφορά είναι “θεραπευτικά”. Αυτά τα προγράμματα σχεδιάζονται για να μειώσουν τις ενέργειες που θεωρούνται αρνητικές ή ακατάλληλες. Όταν μία νεοδημιουργηθείσα ομάδα δεν λειτουργεί σωστά, παρακρατώντας πληροφορίες, αντιδρώντας σε προσπάθειες αλλαγής, και υπάρχουν αισθήματα αναξιοπιστίας και έλλειψης εμπιστοσύνης, η εταιρία χρησιμοποιώντας τις ίδιες δραστηριότητες μπορεί να τους βοηθήσει να γίνουν περισσότερο παραγωγικοί με ένα θεραπευτικό πρόγραμμα.
Τι είδους βιωματική δράση χρησιμοποιείται στα προγράμματα ΜΔΒΔ ;
Η βιωματική δράση υλοποιείται μέσα από δραστηριότητες προσεχτικά επιλεγμένες και προγραμματισμένες που δημιουργούν συνθήκες περιπέτειας.
Περιπέτεια θεωρείται κάθε εμπειρία της οποίας που το αποτέλεσμα είναι αβέβαιο, λόγω της παρουσίας περιστασιακού ρίσκου (φυσικού, κοινωνικού, ψυχολογικού, κλπ) και όπου οι συμμετέχοντες εφαρμόζουν τα προσωπικά τους εφόδια (ικανότητες , γνώσεις, αυτοπεποίθηση, κλπ) για να ξεπεράσουν τις προκλήσεις.
Οι δραστηριότητες μπορούν να περιλαμβάνουν, ice breakers, ομαδικά παιχνίδια, ασκήσεις με σχοινιά, υπαίθριες δραστηριότητες, σενάρια περιπέτειας κλπ. Οι δραστηριότητες λαμβάνουν χώρα κυρίως σε υπαίθριους χώρους.
Τι είδους συλλογιστικές τεχνικές χρησιμοποιούνται στα προγράμματα ΜΔΒΔ ;
Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία ενός προγράμματος ΜΔΒΔ είναι η ποιότητα της συμπερασματικής συζήτησης που γίνεται με το τέλος της δράσης κάθε φάσης. Σε αυτό το σημείο οι συμμετέχοντες θα πρέπει να κάνουν την σύνδεση και να συσχετίσουν τις εμπειρίες που μόλις είχαν με επιχειρηματικά ζητήματα που τους απασχολούν.
Εφόσον, ο συλλογισμός πάνω στην εμπειρία, που μόλις έχουν γευθεί οι εκπαιδευόμενοι, είναι το κλειδί για να υπάρξει μία βαθιά προσωπική μάθηση που οδηγεί σε μία οργανωτική αλλαγή που διαρκεί, οτιδήποτε κάνει ο εμψυχωτής για να ενισχύσει τον συλλογισμό, πριν, κατά, και μετά την εμπειρία θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα βαθιάς γνώσης και άριστων συμβουλευτικών ικανοτήτων τόσο σε θέματα προσωπικής ανάπτυξης και διαπροσωπικών σχέσεων όσο και οργανωτικής ανάπτυξης και εταιρικής κουλτούρας.
Τέσερεις τεχνικές διευκόλυνσης της συλλογιστικής χρησιμοποιούνται κατ’εξοχήν στα προγράμματα βιωματικής μάθησης :
- Μαιευτική : Είναι η χρήση διαδοχικών ερωτήσεων κατά ή μετά την εμπειρία για να οδηγήσει τις σκέψεις των συμμετεχόντων σε κάποιο συγκεκριμένο συμπέρασμα.
- Προσοχή : Είναι η χρήση εμφατικών ερωτήσεων πρίν ή και κατά την εμπειρία για να προσανατολίσει τις σκέψεις των συμμετεχόντων.
- Πλαίσιο Αναφοράς : Είναι η δημιουργία ενός μύθου που χρησιμεύει σαν πλαίσιο αναφοράς κατά την εισαγωγή της δραστηριότητας και μέσα στον οποίο αποκτούν νόημα οι δραστηριότητες.
- Επικέντρωση σε Λύσεις : Είναι ο προσανατολισμός της σκέψης των συμμετεχόντων μακριά από το πρόβλημα ή τις δυσλειτουργίες και η οδήγησή της προς λύσεις ή εξαιρέσεις του προβλήματος (περιοχές όπου δεν συμβαίνει το πρόβλημα).
Τι άλλες λεπτομερείες αφορούν στον σχεδιασμό ενός προγράμματος ΜΔΒΔ
Τα προγράμματα βιωματικής δράσης χωρίζονται σε τρία είδη ανάλογα με τον τρόπους και τους χώρους διαξαγωγής (τα είδη αυτά λειτουργούν ανεξάρτητα ή σε συνδυασμό – μικτά προγράμματα) :
- Προγράμματα Μεγάλης Περιπέτειας:
Αυτά τα προγράμματα τείνουν να έχουν πιο περιπετειώδεις δραστηριότητες όπως rafting, περπάτημα, ορειβασία κλπ. Τα προγράμματα αυτά συνήθως γίνονται σε απόμακρες περιοχές σε άνετα αλλά φτωχά καταλύμματα. Τα προγράμματα αυτά είναι συνυφασμένα με τις αντίξοες συνθήκες που προέρχονται από τις δράσεις, τον καιρό, το περιβάλλον δράσης και διαβίωσης, και επομένως οι συμμετέχοντες θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι κατάλληλα κατά την συμμετοχή τους. Συνήθως απευθύνονται σε μικρές ομάδες. Τα παρακολουθούν κυρίως ανώτερα και ανώτατα στελέχη και επικεντρώνονται σε ηγεσία και ομαδικό πνεύμα. - Προγράμματα Υπαίθριων Παιχνιδιών:
Στα προγράμματα αυτά συνήθως οι συμμετέχοντες διαμένουν σε ξενοδοχεία και παίρνουν μέρος σε υπαίθριες προσχεδιασμένες δραστηριότητες. Τα προγράμματα αυτά συδυάζουν την ευχάριστη και άνετη διαβίωση με έντονες βιωματικές δράσεις. Η μοναδική αντιξοότητα που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν οι συμμετέχοντες σχετίζεται με τον καιρό, οι συμμετέχοντες θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να συνεχίσουν τις δράσεις τους κάτω από οποιαδήποτε καιρικές συνθήκες. Τα προγράμματα μπορούν να φιλοξενήσουν μεγάλον αριθμό συμμετεχόντων που χωρίζονται σε μικρότερες ομάδες κατά τις φάσεις της βιωματικής δράσης. Συνήθως μεσαία και κατώτερα στελέχη παρακολουθούν αυτού του είδους τα προγράμματα. - Προγράμματα Κλειστών Χώρων:
Τα προγράμματα αυτά σχεδιάζονται με τέτοιου είδους ασκήσεις που να μπορούν να διεξαχθούν σε κλειστούς χώρους. Οι βιωματικές δράσεις είναι ίδιες με τα υπαίθρια παιχνίδια ή έχουν τροποποιηθεί έτσι ώστε να μπορούν να γίνουν σε κλειστούς χώρους. Οι κλειστοί χώροι πλεονεκτούν επιπλέον όταν απαιτούνται βιωματικές δράσεις που διαπραγματεύονται θέματα όπως την αυτογνωσία, την προσωπική έκφραση και την επικοινωνία.
Σχεδιασμός Εκπαιδευτικού Βιωματικού Προγράμματος
Για τον σχεδιασμό ενός εκπαιδευτικού προγράμματος βιωματικής μάθησης είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη οι παρακάτω παράμετροι:
- Οι επιχειρηματικοί στόχοι: Οι εκπαιδευτικοί στόχοι είναι η κινητήριος δύναμη του σχεδιασμού. Από την ανάλυση και την κατανόηση των επιχειρηματικών στόχων ή των επιχειρηματικών προβλημάτων που ζητούν λύση θα προκύψουν οι εκπαιδευτικοί στόχοι, η δομή του προγράμματος, η φύση και η μορφή των βιωματικών δράσεων.
- Ο αριθμός των συμμετεχόντων: Ο αριθμός των συμμετεχόντων επηρεάζει το είδος των βιωματικών δράσεων και τον αριθμό των εμψυχωτών που θα υποστηρίξουν την εκπαιδευτική βιωματική διαδικασία.
- Δημογραφικά Στοιχεία (Η ηλικία, η φυσική κατάστασή τους και η προδιάθεσή τους για δράση): Τα στοιχεία αυτά αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για την επιλογή όχι μόνο του είδους των βιωματικών ασκήσεων, αλλά και για να καθοριστούν οι διαφόρων επιπεδων βαθμοί δυσκολίας, έτσι ώστε οι συμμετέχοντες ή οι ομάδες να λειτουργήσουν στα όρια τους χωρίς όμως να δημιουργηθεί το αίσθημα του φόβου. Μ’ αυτό τον τρόπο οι βιωματικές δράσεις γίνονται challenging, οι συμμετέχοντες αντλούν ικανοποίηση από την προσπάθεια και δημιουργείται ένα ευχάριστο, θετικό κλίμα.
- Το είδος προγράμματος (Περιπέτεια, Υπαίθριο, Κλειστού χώρου, Μικτό): Ανάλογα με το επιδιωκώμενο αποτέλεσμα, τον αριθμό των συμμετεχόντων και τα δημογραφικά στοιχεία τους επιλέγεται το κατάλληλο είδος προγράμματος. Τα προγράμματα είναι εξαιρετικά ευέλικτα στον σχεδιασμό τους και η αποτελεσματικότητα τους μπορεί να επιτευχθεί με πολλούς διαφορετικούς συνδυασμούς δράσεων.
- Το κόστος υλικών & εξοπλισμού: Το κόστος αυτό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το είδος των βιωματικών δράσεων που θα επιλεχθούν
- Η διάρκεια: Η διάρκεια του προγράμματος είναι καθοριστική για το βάθος που θα φθάσει η παρέμβαση που επιχειρείται: συνειδητοποίηση, λειτουργική κατανόηση, οργανωτική εφαρμογή. Ως εκ τούτου η διάρκεια θα πρέπει να είναι απόλυτα εναρμονισμένη με τους επιδιωκόμενους στόχους.
- Το κόστος: Το κόστος είναι συνάρτηση όλων των παραπάνω παραγόντων. Το συνολικό κόστος απαρτίζεται από το κόστος εκπαίδευσης (κόστη άμεσα συνεδεμένα με την εκπαιδευτική διαδικασία) και το κόστος φιλοξενίας (κόστη που προέρχονται από τις μεταφορές, την διαβίωση και την επιλογή του χώρου διαμονής και διεξαγωγής των δράσεων) Παρόλα αυτά, τα προγράμματα, όπως ήδη αναφέρθηκε, είναι εξαιρετικά ευέλικτα στον σχεδιασμό τους και η αποτελεσματικότητα του προγράμματος μπορεί να επιτευχθεί με πολλούς διαφορετικούς συνδυασμούς δράσεων, ως εκ τούτου ο καθορισμός ενός προϋπολογισμού μπορεί επίσης να αποτελέσει μία πρόσθετη παράμετρο του σχεδιασμού.
Είναι προφανές, ότι ο καλύτερος τρόπος προσδιορισμού αυτών των παραμέτρων σχεδιασμού του προγράμματος είναι η προσωπική συνέντευξη με τους ενδιαφερόμενους.
