Σε ένα παγκόσμιο επιχειρηματικό περιβάλλον, η ικανότητα των εργαζομένων να αποδέχονται τις αλλαγές, να επιβιώνουν και να ευδοκιμούν όταν αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις και τους παράγοντες άγχους που τις συνοδεύουν είναι μια καθοριστική ικανότητα. Μια τέτοια ικανότητα προσωπικής ανάπτυξης ονομάζεται ψυχική ανθεκτικότητα (Resilience). Αυτή η ικανότητα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα της επιχείρησης να διευκολύνει και να υποστηρίζει, διαθέτοντας πόρους και δίνοντας στον εργαζόμενο τη δυνατότητα να προσαρμόζεται συνεχώς και να ευδοκιμεί στην εργασία, ακόμη και όταν αντιμετωπίζει δύσκολες περιστάσεις.
Αυτός ο τύπος της ψυχικής ανθεκτικότητας απαιτεί από την επιχείρηση να επηρεάσει θετικά την ανθεκτικότητα μέσω υποστηρικτικών παραγόντων. Τέτοιοι παράγοντες περιλαμβάνουν την ηγεσία (Transformational Leadership), την υγεία και την ασφάλεια, την προσωπική ανάπτυξη των εργαζομένων, την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και ένα συνεργατικό εργασιακό περιβάλλον προσανατολισμένο στη μάθηση. Έτσι, το οργανωτικό πλαίσιο είναι κρίσιμο για την ψυχική ανθεκτικότητα των εργαζομένων.
Η ανθεκτικότητα μπορεί να έχει θετική επίδραση στο άγχος, ενώ αντίστροφα το άγχος έχει αρνητικό αποτέλεσμα στην ψυχική ανθεκτικότητα. Οι εργαζόμενοι που είναι ανθεκτικοί είναι πιο ικανοί να αντιμετωπίσουν τους στρεσογόνους παράγοντες και να ξεπεράσουν τις προκλήσεις (Luthans & Youssef, 2007). Η ανθεκτικότητα μπορεί να διευκολύνει την αποκατάσταση της ψυχικής, φυσικής και νοητικής κατάστασης του εργαζομένου από την αγχωτική εργασία (Avey et al., 2009). Έτσι, η ανθεκτικότητα είναι χρήσιμη για να μπορούν οι εργαζόμενοι να ασχολούνται με εργασίες που πυροδοτούν στρεσογόνες καταστάσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή ο εργαζόμενος με ψυχική αντοχή είναι πιο ανοιχτός στην εμπειρία, συναισθηματικά σταθερός και ευέλικτος στις απαιτήσεις εργασίας (Tugade & Fredrickson, 2004).
Ωστόσο, το εργασιακό άγχος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανθεκτικότητα των εργαζομένων. Το άγχος εμφανίζεται όταν οι απαιτήσεις εργασίας είναι υψηλές και οι διαθέσιμοι πόροι είναι χαμηλοί. Αυτή η ανισορροπία μπορεί να εμποδίσει τους εργαζόμεους να ενεργοποιήσουν ψυχικά ανθεκτικές συμπεριφορές.
Η ενσυνειδητότητα (mindfulness) μας βοηθά να γίνουμε πιο ανθεκτικοί. Αν και αυτός είναι ένας σχετικά νέος τομέας, έρευνες δείχνουν ότι ενσυνειδητότητα (mindfulness) μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της ανθεκτικότητας των εργαζομένων μέσω της συναισθηματικής αντοχής και της συναισθηματικής αυτορύθμισης. Η ενσυνειδητότητα (mindfulness) μπορεί να επιτρέψει σε έναν υπάλληλο να υιοθετήσει μια “αποστασιοποιημένη” προοπτική ανταποκρινόμενος σε δυνητικά αγχωτικές καταστάσεις εργασίας. Ως αποτέλεσμα, οι παράγοντες άγχους εκτιμώνται ως λιγότερο απειλητικοί . Για παράδειγμα, ένας υπάλληλος μπορεί να γίνει μάρτυρας ενός καταπιεστικού προϊσταμένου που απειλεί έναν άλλο υπάλληλο, κάτι που συνήθως θα προκαλέσει αρνητικές σκέψεις για τις συνέπειες, που θα οδηγήσουν σε εργασιακό άγχος. Ωστόσο, εάν αντιμετωπίσει ένα τέτοιο γεγονός με μεγάλη ενσυνειδητότητα (mindfulness) θα μπορεί να αποσυνδέσει τη συσχέτιση μεταξύ αυτής της αρνητικής εμπειρίας και της σκέψης για τις επιζήμιες συνέπειες, και έτσι να βιώσει λιγότερο άγχος.
Οι εργαζόμενοι είναι σε θέση να επιβιώσουν καλύτερα σε τόσο απαιτητικές εργασιακές καταστάσεις, καθώς η ενσυνειδητότητα (mindfulness) βοηθά να υιοθετούν μια μη κριτική στάση απέναντι στην παρούσα κατάσταση, επιτρέποντάς τους να μην ερμηνεύουν αυτόματα μια κατάσταση αλλά να παίρνουν τον χρόνο που χρειάζεται για να την δουν εκ νέου στην παρούσα στιγμή (Brown & Ryan, 2003).
Δεδομένου ότι η ανάρρωση από τοξικά συμβάντα αποτελεί βασική πτυχή της ψυχικής ανθεκτικότητας, η ενσυνειδητότητα (mindfulness) μπορεί να είναι ικανή να προάγει την ανθεκτικότητα με τον τρόπο αυτό. (Good et al., 2015).
Επιπλέον, μια βασική απαίτηση της ύπαρξης ανθεκτικότητας σε ένα εργασιακό πλαίσιο είναι η ικανότητα να μην έχουμε αυτόματες αντιδράσεις, αλλά πρώτα να αποδεχόμαστε τα συναισθήματα και τις σκέψεις των άλλων και μετά να ανταποκρινόμαστε με σύνεση (Glomb et al., 2011). Η ενσυνειδητότητα (mindfulness) επιτρέπει στους υπαλλήλους να προσεγγίσουν θετικά τους συναδέλφους τους και, επιπλέον, μπορεί να τους προστατεύσει από τις αρνητικές πλευρές των άλλων, μέσω του περιορισμού των αυτόματων αντιδράσεων και της συναισθηματικής αυτορύθμισης.
Η ενσυνειδητότητα (mindfulness) βοηθά τους υπαλλήλους να αυξήσουν τη συναισθηματική νοημοσύνη, η οποία είναι κύρια συνιστώσα στην ανάπτυξη ανθεκτικότητας. Οι εργαζόμενοι με υψηλά επίπεδα ενσυνειδητότητας (mindfulness) τείνουν να είναι πιο ανθεκτικοί στο άγχος, επειδή δεν αντιλαμβάνονται τα αγχωτικά γεγονότα να είναι τόσο αγχωτικά όσοι οι άλλοι.
Επιπλέον, η ενσυνειδητότητα (mindfulness) μπορεί να προσφέρει στους υπαλλήλους τους απαραίτητους ψυχολογικούς πόρους για τη διαχείριση του άγχους, και την ενεργοποίηση ψυχικά ανθεκτικών συμπεριφορών.
Για να εξασφαλιστεί η βέλτιστη απόδοση των εργασιών και οι ικανότητες ηγεσίας στο χώρο εργασίας, είναι σημαντικό τα στελέχη της διοίκησης να μπορούν να παραμείνουν ανθεκτικά σε διάφορους παράγοντες πίεσης και σε προκλήσεις. Είναι ξεκάθαρο ότι η ενσυνειδητότητα (mindfulness) μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της ανθεκτικότητας όταν βιώνουν εργασιακό άγχος.
